Aς δούμε παρακάτω πέντε από τα σημαντικότερα έργα κεραμικής τέχνης που έχουν καθορίσει την ιστορία του πηλού μέχρι σήμερα:
-
Ο "Δίσκος του Φαιστού": Αυτό το αρχαίο κεραμικό έργο τέχνης, που βρέθηκε στον Αιγυπτιακό αρχαιολογικό χώρο του Κνωσού, αποτελεί ένα από τα πιο γνωστά παραδείγματα μυκηναϊκής τέχνης. Ο δίσκος διακοσμείται με πλούσια γραφική διακόσμηση και αποτελεί έναν από τους πρώτους γνωστούς "πίνακες" στην αρχαιολογία.
Η ερμηνεία τους για τον Δίσκο, την πιο γνωστή μινωική συλλαβική επιγραφή από την Εποχή του Χαλκού, η οποία χρονολογείται στον 17ο αι. π.Χ., «500 χρόνια πριν από τον Τρωικό Πόλεμο», είναι ότι πρόκειται «για έναν ύμνο προς την έγκυο θεότητα και τη θεότητα Αφαία».Να θυμίσουμε ότι ο Δίσκος ανακαλύφθηκε σε ένα μικρό δωμάτιο του ανακτόρου της Φαιστού, το 1908, από τους Ιταλούς ανασκαφείς του μνημείου, ενώ σήμερα είναι πολύτιμο έκθεμα του Αρχαιολογικού Μουσείου Ηρακλείου. Είναι πήλινος, με διάμετρο 16 εκ. και φέρει 45 διαφορετικά σύμβολα, ή σημεία γραφής, όπως διορθώνει ο δρ Όουενς, τα οποία επαναλαμβάνονται και ομαδοποιούνται σχηματίζοντας λέξεις. Τα σημεία γραφής, 242 συνολικά, αποτυπώθηκαν με σφραγίδες όταν ο πηλός ήταν ακόμη νωπός. Για τον λόγο αυτό ο Δίσκος της Φαιστού, ακέραιος έως σήμερα, θεωρείται το παλαιότερο γνωστό είδος τυπογραφίας
-
Ο "Πίνακας της Αφροδίτης του Μήλου": Αυτό το αρχαιολογικό έργο, βρέθηκε στη Μήλο και αποτελεί μια από τις πλέον κλασικές απεικονίσεις της Αφροδίτης. Η γλυπτική προσομοίωση του σώματος και η αισθησιακή αναπαράσταση του έργου το καθιστούν ένα από τα αριστουργήματα της αρχαίας τέχνης.
Ανακαλύφθηκε το 1820 στην τουρκοκρατούμενη Μήλο και από το 1821 κοσμεί το Μουσείο του Λούβρου στο Παρίσι. Δημιούργημα της Ύστερης Ελληνιστικής Περιόδου (τέλη 2ου αιώνα π.Χ.), το ύψους 2.02 μ. και βάρους 900 κιλών μαρμάρινο άγαλμα εικονίζει τη θεά της ομορφιάς και του έρωτα ημίγυμνη, να φορά μόνο το ιμάτιο δεμένο γύρω από τους γοφούς της. Τα δύο χέρια που λείπουν πρέπει να καταστράφηκαν είτε κατά την ανασκαφή είτε κατά τη μεταφορά.
-
Ο "Κράτηρας του Κλειτία": Αυτό το εντυπωσιακό κεραμικό έργο, που χρονολογείται στον 6ο αιώνα π.Χ., είναι ένας τεράστιος αγγειογραφικός κράτηρας που διακοσμείται με εικονογραφημένες σκηνές από τον μυθολογικό κόσμο και απεικονίζει μια μάχη μεταξύ Έλληνων και Αμαζόνων.
Ο κρατήρας του Κλειτία ή αγγείο του Φρανσουά είναι αρχαιολογικό εύρημα που φιλοξενείται στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Φλωρεντίας. Είναι ένα από τα σημαντικότερα καλλιτεχνήματα αρχαίας αττικής κεραμικής και αγγειογραφικής τέχνης. Τον βρήκε ο Ιταλός Αλεσάντρο Φρανσουά το 1844 σε ένα τάφο στο Κιουζί της Ιταλίας. Xρησίμευε στην ανάμειξη του κρασιού με νερό πριν την πόση.
-
Τα "Καμαραϊκά αγγεία της Κρήτης": Αυτά τα αγγεία, που χαρακτηρίζονται από τον εξαιρετικά λεπτό και αναλυτικό διάκοσμο τους, αποτελούν ένα από τα πιο αξιοσημείωτα ευρήματα της μυκηναϊκής τέχνης.
Το επίθετο «καμαραϊκός» προέρχεται από τον τόπο της εύρεσης της πρώτης μεγάλης ομάδας αυτών των αγγείων στην Κρήτη, το σπήλαιο των Καμαρών στις νότιες παρυφές του όρους Ψηλορείτη.Η κεραμική γνώρισε τεράστια ανάπτυξη στη Μεσομινωική και Υστερομινωική περίοδο (1900-1650 π.Χ)., και θαυμάσια δείγματά της βρέθηκαν στην Κνωσό και στη Φαιστό. Τα αγγεία διακοσμούνται με απεικονίσεις λουλουδιών και φύλλων, αλλά κυρίως θαλασσινών ζώων, όπως χταπόδια, σουπιές, τρίτωνες και διάφορα ψάρια. Τόσο μεγάλη ήταν η ζήτηση των κρητικών αγγείων στις ακτές του Αιγαίου, ώστε στην Υστερομινωική εποχή η κατασκευή τους έγινε αληθινή βιομηχανία και πάρα πολλά προϊόντα της έφτασαν στην Αίγυπτο, τη Συρία και την υπόλοιπη Ελλάδα, όπου και βρέθηκαν στις ανασκαφές.
-
Ο "Κρατήρας του Ευφρονίου": Χρονολογείται στον 5ο αιώνα π.Χ., είναι από τα πιο εντυπωσιακά παραδείγματα της αρχαίας ελληνικής τέχνης. Ο διάσημος "Κρατήρας του Ευφρονίου" απεικονίζει σκηνές από την καθημερινή ζωή.
Βρέθηκε τον Δεκέμβριο του 1971 από αρχαιοκάπηλους σε Ετρουσκικό τάφο στο Τσερβετέρι της Ιταλίας, και το αγόρασε το Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης στη Νέα Υόρκη από τον Ρόμπερτ Χέχτ, έμπορο αρχαιοτήτων, τον Νοέμβριο του 1972 έναντι 1,2 εκατομμυρίων δολαρίων. Το 2008 επεστράφη (επαναπατρίστηκε) στην Ιταλία κατόπιν δικαστικής απόφασης. Σήμερα εκτίθεται στο Εθνικό Ετρουσκικό Μουσείο στη Ρώμη.
Είναι αγγείο ερυθρόμορφου ρυθμού με δύο εικόνες εμπνευσμένες από την αρχαία ελληνική μυθολογία. Στην εμπρόσθια όψη παριστάνεται η σκηνή του θανάτου του Σαρπηδόνα, γιου του Δία: τον σηκώνουν ο Ύπνος και ο Θάνατος, ενώ ανάμεσά τους βρίσκεται ο Ερμής εκατέρωθεν της σκηνής στέκονται δύο άνδρες οπλισμένοι. Η πίσω όψη απεικονίζει τρεις Αθηναίους έφηβους να φορούν τα όπλα τους.